BAROKOWE POLICHROMIE ŚCIENNE Z LAT 1749–1750, SEBASTIANA ECKSTEINA

Staraniem i z funduszy Jana Klemensa Branickiego wnętrze kościoła pw. Trójcy Przenajświętszej ozdobił freskami Sebastian Eckstein urodzony ok. 1711 w Brnie, syn malarza Franza Gregora Ignaza Ecksteina zmarłego we Lwowie w 1741 roku. Artysta przybył z Moraw i związał się z artystycznym środowiskiem warszawskim. W dwóch listach do hetmana Branickiego z maja i czerwca 1749 r. pojawiają się wiadomości na temat malarza:

freskanta Ekszteina, wysyłano na podwodach wraz

z innymi majstrami z Warszawy do Tykocina.

Dekoracja malarska kościoła, która powstała w ciągu 10 miesięcy, od czerwca 1749 do kwietnia 1750 r., obejmuje:

  • iluzjonistyczne malarstwo, podkreślające podziały architektoniczne wnętrza – na ścianach bocznych prezbiterium, ścianach nawy głównej poniżej belkowania oraz w podłuczach arkad międzynawowych i na filarach.
  • 12 barokowych figur apostołów malowanych en grisaille na pilastrach filarów nawy głównej i pierwszego przęsła prezbiterium, częściowo wzorowanych na serii grafik autorstwa Gottfrieda BernhardaGötza z 1731 r.
  • sceny figuralne w prezbiterium na ścianie północnej –„Wizyta aniołów u Abrahama”, i na ścianie południowej – „Chrzest Chrystusa”.
  • dekorację malarską kaplicy południowej z iluzjonistycznie namalowanym ołtarzem i przedstawieniami aniołów z Arma Christi.

Artysta upamiętnił siebie i swego zleceniodawcę w szczególny sposób: na ścianie północnej prezbiterium św. Jakub Mniejszy wskazuje palcem na umieszczoną u dołu sceny Odwiedzin aniołów u Abrahama sygnaturę malarza:

S Eckstein, pinx.

Dodatkowo na ścianie południowej Apostoł św. Maciej zwraca naszą uwagę na postać patrona hetmana Branickiego, Jana Chrzciciela, z fresku Chrztu Chrystusa.

12 figur apostołów na pilastrach filarów kościoła w Tykocinie namalowanych zostało tak, że imitują rzeźby kamienne, rzucające cień na ścianę w tle. Dłonie i atrybuty postaci, wystające poza powierzchnie muru, wykonane zostały w drewnie lub narzucie i pomalowane.